پتروگرافی و پترولوژی مونزوگرانیت قیدو در جنوب شرق خمین (پهنه سنندج- سیرجان)

مطالعات پتروگرافی و مینرال شیمی کانی های اصلی توده را کوارتز، پلاژیوکلاز از نوع آلبیت تا الیگوکلاز، فلدسپار آلکالن از نوع ارتوکلاز و میکروکلین و بیوتیت از نوع آنیت تا سیدروفلیت و کانی های فرعی مسکویت از نوع فنژیت،تورمالین از نوع شورل، زیرکن،آپاتیت،گارنت و کانی اپک ایلمنیت و کانی های ثانویه کلریت، سریسیت و کائولینیت نشان می دهد. همچنین ترمومتری بیوتیت دمای تبلور این کانی را477 تا687 درجه سانتی گراد نشان می دهد. دمای تبلور بیوتیت های کلریتی شده پایین تر از دمای بیوتیت های ماگمایی می باشد. بررسی مونزوگرانیت های قیدو در نمودار مثلثی qapنشان می دهد که حجم بیشتر توده در قلمرو ، مونزوگرانیت وآنکلاوهای میکروگرانولار توده در قلمروگرانودیوریت قرار می گیرند و در دیاگرام تاس سری ماگمایی کالک آلکالن پر پتاسیم را نشان می دهند. بر اساس نمودارهای پیرس و نمودار چند کاتیونی مونزوگرانیت قیدو اکثراً در محدوده ترکیبی گرانیتوئیدهای همزمان با برخورد واقع شده اند. بر اساس نمودارهای فوق مونزوگرانیت قیدو اکثراً در محدوده ترکیبی گرانیتوئیدهای همزمان با برخورد واقع شده اند. بر اساس نمودارهای عنکبوتی، گرانیتوئید قیدو آنومالی منفی nb را نشان می دهد. با توجه به اینکه آنومالی منفی nb شاخص سنگ های قاره ای است. این مشخصه می تواند نشان دهنده شرکت پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. باتوجه به نمودار تغییرات a/nk در مقابل a/cnk علاوه بر تفریق می توان نتیجه گرفت توده مورد مطالعه از نوع پرآلومینوس بوده و لذا قطعاً با مناطق تصادم قاره ای در ارتباط می باشد. سنگ های دگرگونی منطقه مورد مطالعه در یک مجموعه دگرگونی تیپ بارووین (دما-فشار متوسط) تشکیل شده و تحت تاثیر پلی متامورفیسم واقع شده اند. در این منطقه میکاشیست و آمفیبولیت نشان دهنده فاز دینامیکی – حرارتی، آندالوزیت هورنفلس حاصل از نفوذ گرانیت ها در منطقه نشان دهنده فاز دگرگونی مجاورتی (حرارتی) و کلریت شیست، کلریت سریزیت شیست نشان دهنده فاز دگرگونی قهقرایی در منطقه می باشند. در اثر فرورانش پوسته اقیانوس تتیس جوان به زیر صفحه ایران فاز کوهزایی اواخرکرتاسه- پالئوسن (لارامید) در مراحل مختلف تصادم قاره ای بین صفحه آفریقا-عربی با صفحه ایران ایجاد شده است و در طی کرتاسه بالایی تا اواخر ترشیری در بخش های گسترده ای از زون های ساختاری ایران زمین به خصوص سنندج –سیرجان، ارومیه- دختر، ایران مرکزی، سبب ایجاد توده های نفوذی گرانیتوئیدی کالک آلکالن به شکل های مختلف همزمان – تأخیری تا پس از برخورد شده است. مونزوگرانیت های مورد مطالعه می تواند در محیط تصادم قاره ای و از طریق فرایندهای ژئودینامیکی گوناگون نظیر ضخیم شدگی پوسته ای ناشی از برخورد قاره ای،تشکیل شوند. شواهد و آثار ژئوشیمیایی این فرایندها در ترکیب ژئوشیمیایی توده مورد مطالعه با حضور آنکلاو رستیت و آنکلاوهای سورمیکاسه و نیز کانی های شاخص سنگ های دگرگونی (گارنت،کیانیت و سیلیمانیت) ثبت می شود و حاکی از خاستگاه دگرگون (نوع پوسته ای) این توده و مربوط به میکاشیست های مجاور توده می باشد. با توجه به اینکه دمای تشکیل ماگما در منطقه مورد مطالعه پایین و عمق تشکیل آن کم است همچنین میزان پتاسیم زیاد (k/na بیشتر از 1) و غنی ازal ( حاوی مسکویت، کرندوم، سیلیمانیت و گارنت) است، دارای ترکیب اسیدی و نیز دارای زیرکن ذوب نشده بوده و سنگ های دگرگونی ناحیه ای در اطراف آن دیده می شود بنابراین کانی مسکویت در نحوه ذوب ماگما نقش داشته است و توانسته دمای ذوب را پایین بیاورد. نسبت cao/na2o در سنگ های منطقه که اکثراً کمتر از 3/0 می باشد، پس می توان منشأ پلیتی را برای آن ها در نظر گرفت. بر اساس نمودارهای عنکبوتی، مقدار rb در نمونه ها بالا بوده که از ویژگی های گرانیت های همزمان با برخورد می باشد. بی هنجاری منفی ba شاخص محیط های با پتاسیم بالا و خاص سنگ های فلسیک است و از ویژگی های پوسته قاره ای فوقانی می باشد. بر اساس مطالعات صحرایی عدم تکتونیزه شدن در سنگ ها و با توجه به مطالعات میکروسکوپی دگرسانی محدود در کانی ها دیده می شود همچنین با توجه به آزمایشهای مکانیک سنگ که بر روی گرانیت مورد نظر انجام گرفته، مقاومت فشاری بالا، ضریب جذب آب پایین، چگالی و مقاومت سایشی مناسب، استفاده از مونزوگرانیت قیدو را به عنوان سنگ تزیینی مناسب می نماید. با مطالعه آنکلاو های سورمیکاسه حاوی فنوکریست کیانیت این کانی نیز می تواند به عنوان کانی نیمه قیمتی مورد توجه قرار گیرد.